Bài đăng

Đang hiển thị bài đăng từ Tháng 8, 2025

Khi Cung Tiền Chạy Nhanh Hơn GDP

Hình ảnh
Milton Friedman, nhà kinh tế học đoạt giải Nobel, từng nói:“Lạm phát bao giờ cũng và ở mọi nơi là một hiện tượng tiền tệ.” Ý ông muốn nhấn mạnh rằng: khối lượng tiền tệ trong lưu thông chính là gốc rễ chi phối sự tăng giảm giá cả trong nền kinh tế. Cung tiền tăng bao nhiêu là “vừa đủ”? Một nền kinh tế khỏe mạnh thường có:  • GDP thực tăng trưởng nhờ sản xuất, dịch vụ.  • Lạm phát mục tiêu khoảng 3–5%/năm. Nếu GDP thực tăng 5% và lạm phát mục tiêu 5%, thì GDP danh nghĩa sẽ tăng khoảng 10%. Nghĩa là, cung tiền nên tăng xấp xỉ 10% để “đủ xài”.  • Nếu cung tiền tăng đúng mức này thì nền kinh tế vận hành cân bằng.  • Nếu cung tiền tăng nhanh hơn thì sẽ có tiền dư, và tiền đó phải tìm chỗ trú → chảy vào tài sản (chứng khoán, bất động sản, vàng…).  • Nếu cung tiền tăng chậm hơn thì nền kinh tế “khát vốn”, hoạt động sản xuất và đầu tư bị bóp nghẹt. Bài học từ Việt Nam 2020–2022  • 2020–2021: Chính sách tiền tệ nới lỏng để chống dịch. Cung tiền M2 tăng mạnh, có năm ...

Con người là loài xã hội - là bản ngã - là sự kết nối

Hình ảnh
Sự sống này, từ hơi thở, miếng ăn đến niềm vui tinh thần, tất cả đều gắn chặt với sự kết nối. Con người vốn là loài “xã hội”, sự tồn tại của ta chỉ có ý nghĩa khi được gắn kết bởi những mối quan hệ hữu hình và vô hình. Kết nối từ gốc rễ sự sống Khi chào đời, một đứa trẻ không thể tự nuôi sống mình. Nó cần bàn tay mẹ cho bú, vòng tay cha che chở, và sự quan tâm của cộng đồng. Điều đó cho thấy: kết nối chính là dưỡng chất của sự sống, không kém gì thức ăn và nước uống. Một ly cà phê sáng ta uống, đằng sau là công sức của nông dân, người rang xay, quán xá…Nếu thân thể cần thức ăn, thì tinh thần cần sự đồng cảm. Một nụ cười, một buổi trò chuyện, hay chỉ đơn giản là cảm giác có ai đó lắng nghe, đều giúp não bộ tiết ra hormone an lành. Góc nhìn Phật học: kết nối và bản ngã Phật giáo gọi sự ràng buộc này là duyên khởi : không có gì tồn tại độc lập, tất cả đều nương nhau mà có. Con người là kết quả của vô số mối nhân duyên: cha mẹ, thầy cô, bạn bè, xã hội, thiên nhiên, thời gian... Tuy vậy, Ph...

Kinh tế học tự thưởng: Khi tiêu dùng trở thành “liều thuốc chữa lành”

Hình ảnh
Kinh tế học tự thưởng (Treatonomics) là thuật ngữ dùng để mô tả xu hướng người tiêu dùng sẵn sàng chi tiêu cho các sản phẩm, dịch vụ mang lại cảm giác vui vẻ, thoải mái hoặc thỏa mãn tức thời, ngay cả trong bối cảnh khó khăn kinh tế. Thay vì tiết kiệm tuyệt đối, họ chọn “tự thưởng” cho bản thân như một cách cân bằng tâm lý. Các ví dụ thực tế Trong giai đoạn kinh tế khó khăn hoặc lạm phát, nhiều người giảm bớt chi tiêu lớn (mua xe, bất động sản) nhưng lại tăng chi cho cà phê, mỹ phẩm, đồ ăn nhanh hoặc vé xem concert. Sản phẩm đặc thù: son môi được nhắc đến trong “hiệu ứng son môi” (Lipstick effect). Khi kinh tế bất ổn, doanh số son môi tăng vì người tiêu dùng chọn khoản chi nhỏ nhưng mang lại niềm vui tức thì. Gần đây ta thấy sự bùng nổ vé hòa nhạc, thú chơi sưu tầm mô hình (như Labubu), hay những trải nghiệm du lịch ngắn ngày. Khi nào chi tiêu cho “tự thưởng” tăng? Khi kinh tế khó khăn, thu nhập bị thắt chặt, nhu cầu tiêu dùng chuyển từ xa xỉ phẩm lớn sang các món nhỏ, giá vừa túi tiề...

Cơ thể cũng có hướng nội – hướng ngoại: Một góc nhìn ít ai nói tới

Hình ảnh
Khi nhắc đến “hướng nội – hướng ngoại”, phần lớn chúng ta nghĩ ngay đến tính cách: người hướng nội thích yên tĩnh, người hướng ngoại thích giao tiếp. Nhưng có một khía cạnh ít được nhắc tới: cơ thể cũng có thể hướng nội hoặc hướng ngoại. Điều này lý giải vì sao có người ngồi đọc sách cả ngày không mệt, trong khi người khác chỉ thấy thoải mái khi vận động, ra ngoài chơi thể thao. Cơ thể hướng ngoại là gì? Cơ thể hướng ngoại là cơ thể cần hành động để giải phóng năng lượng. Những người này: Ngồi lâu dễ bứt rứt, khó chịu, sau khi chơi thể thao hoặc vận động, cảm thấy đầu óc sáng suốt hơn, thường có sức bền thể chất, thích trải nghiệm mạnh, thích mồ hôi và nhịp tim nhanh. Nói nôm na: cơ thể hướng ngoại giống như pin phải xả ra mới nạp lại được. Cơ thể hướng nội là gì? Ngược lại, cơ thể hướng nội là cơ thể nạp năng lượng qua việc ngồi yên, ít vận động. Những người này: Có thể ngồi yên cả ngày mà không thấy khó chịu, thường ít hứng thú với thể thao mạnh, chỉ thích vận động nhẹ như đi bộ, yog...

Hiểu đúng về cảm xúc

Hình ảnh
Người ta thường nghĩ rằng cảm xúc làm mờ đi lý trí, khiến ta ra quyết định sai. Trên thực tế, nghiên cứu khoa học thần kinh cho thấy: không có cảm xúc thì con người khó đưa ra quyết định tốt. Cảm xúc như kim chỉ nam, giúp ta ưu tiên cái gì quan trọng và tránh bị tê liệt trước quá nhiều lựa chọn. Cảm xúc là dữ liệu: Lo lắng, hứng khởi hay e ngại đều phản ánh những tín hiệu từ môi trường và kinh nghiệm quá khứ. Cảm xúc tạo động lực, giúp ta hành động dứt khoát thay vì mãi phân tích. Cảm xúc giúp chúng ta sáng tạo, suy nghĩ thông suốt. Tuy nhiên khi cảm xúc quá mức có thể dẫn tới thiên kiến nhận thức (bias). Làm thế nào để hoà hợp với cảm xúc thay vì bị dẫn dắt. Đó là ta cần nhận diện cảm xúc, đặt tên cho cảm xúc giúp ta bớt bị chi phối. Trong đầu tư, hiểu cảm xúc giúp ta tránh hành vi bầy đàn và ra quyết định cân bằng hơn.  Đạo Phật dạy chúng ta quay về nương tựa vào chính mình để không bị cảm xúc lấn át. Mặc dù điều này không phải dễ dàng. Thử nhắm mắt lại chúng ta sẽ thấy tâm mình ...

Kinh tế học hành vi

Hình ảnh
Khi đi mua sắm, nhiều người tin rằng mình đưa ra quyết định sáng suốt. Thực tế, các lựa chọn thường bị chi phối khéo léo bởi những hiệu ứng tâm lý tinh vi mà ít ai nhận ra. Dưới đây là ba kiểu thiết kế điển hình: Hiệu ứng “Đị nh khung” Bạn bước vào quán cà phê với menu: “Size nhỏ: 35.000đ – size vừa: 45.000đ – size lớn: 50.000đ”. Ngay lập tức, size vừa trở thành lựa chọn hợp lý vì chỉ hơn size nhỏ 10.000đ mà to hơn nhiều. Nhưng nếu menu chỉ có size nhỏ và lớn, nhiều người sẽ chọn size nhỏ để tiết kiệm, nếu vậy người bán sẽ không thu được lãi như size vừa. Đó chính là “định khung”, cách sắp xếp thông tin nhằm định hướng quyết định mà không thay đổi giá trị thực. Hiệu ứng “Chiếc giỏ đầ y” Khi giỏ hàng của bạn càng đầy, bạn càng ít cân nhắc kỹ lưỡng từng món. Ví dụ: Trong siêu thị, nếu ngay lối vào đặt khuyến mãi mạnh (bánh kẹo, đồ uống), khách bỏ ngay vài món rẻ tiền vào giỏ. Khi giỏ đã đầy hơn 20–30%, khách có xu hướng mua thêm đồ đắt tiền mà không do dự, vì tâm lý “mình mua nhiều r...

Bơm tiền chảy vào đâu

Hình ảnh
Những thành phố rực sáng trong đêm hoa lệ Giữa biển người, ai cũng ôm giấc mơ nhỏ bé Giá một căn nhà bằng trăm năm đi ở trọ Người trẻ còng lưng, giấc mơ bay theo gió. Những khu biệt thự hoang, cỏ xanh phủ lối Người giàu xây thêm bao lâu đài sáng chói Người nghèo chật vật mưu sinh sớm tối Bữa cơm chiều đong đầy những nỗi lo Nghe tiếng thở dài hòa vào bóng tối… Trên những nẻo đường, dáng Thầy đi lặng lẽ Cảm nỗi nhọc trĩu nặng trên vai mỗi chúng sinh Lòng thầm nguyện cho đời bớt khổ đau.                                                                     - Ái Quốc

Tu tâm

Hình ảnh
Lỗ Tấn: “Tôi cho rằng, người khác tôn trọng tôi vì tôi rất tốt đẹp. Nhưng sau này tôi mới hiểu, người khác tôn trọng tôi bởi bản thân họ vốn rất tốt đẹp. Những người tốt đẹp sẽ tôn trọng tất cả mọi người.” Trong đạo Phật, lòng tôn trọng xuất phát từ tâm từ bi và trí tuệ, không phân biệt sang hèn, thân sơ, thiện ác. Tôn trọng không phải là sự trao đổi để nhận lại, mà là một hạnh tu — tu thân, tu tâm. Khi ta tôn trọng mọi người, tức là ta đang thấy nơi họ hạt giống Phật tính vốn có. Vì vậy thầy Minh Tuệ thường hay xưng con, vì thầy cho rằng mọi chúng sinh đều là bồ tát.

Điểm đòn bẩy hệ thống – Cách tác động hiệu quả trong quản trị và tài chính

Hình ảnh
Nhiều tổ chức hiện nay thường phải mải mê “chạy chữa” cho những triệu chứng bề mặt mà họ quên mất rằng – nhiều vấn đề bắt nguồn từ chính cấu trúc của hệ thống mà ta đang sống, đang làm việc trong đó. Nếu bạn từng tự hỏi: “Tại sao tăng lãi suất không làm người ta tiết kiệm hơn?” “Tại sao cải cách một quy trình lại chẳng cải thiện năng suất là bao?” “Tại sao thay giám đốc nhưng cả tổ chức vẫn trì trệ?” Thì có thể bạn đang vướng vào một hệ thống có điểm đòn bẩy sai chỗ. Điểm đòn bẩy hệ thống là gì Trong cuốn sách “Thấu hiểu hệ thống” (Thinking in Systems) của Donella Meadows – người tiên phong trong tư duy hệ thống, bà nêu rõ điểm đòn bẩy (leverage points) là những nơi trong một hệ thống mà chỉ cần tác động nhỏ, cũng có thể tạo ra thay đổi lớn. Ứng dụng vào doanh nghiệp, điểm đòn bẩy doanh nghiệp là những yếu tố then chốt trong hệ thống doanh nghiệp, nơi một thay đổi có tính chiến lược, dù nhỏ, có thể tạo ra ảnh hưởng mạnh mẽ và lâu dài đến hiệu suất, lợi nhuận hoặc sự phát triển bề...

Con đường Chánh mạng trong tiền tệ

Hình ảnh
Trong thế giới ngày nay, nơi đồng tiền có mặt trong hầu hết các quyết định quan trọng, liệu có thể đưa tinh thần đạo Phật vào lĩnh vực tài chính và tiền tệ? Có lẽ điều đó phụ thuộc vào mỗi người. Với một số người, “Chánh mạng” – một trong tám yếu tố của Bát Chánh Đạo – có thể là một hướng đi đáng để suy ngẫm. Chánh mạng là gì? Trong đạo Phật, Đức Phật đề xuất tám con đường để thoát khổ đau bao gồm: Chánh kiến, Chánh tư duy, Chánh ngữ, Chánh nghiệp, Chánh mạng, Chánh tinh tấn, Chánh niệm và Chánh định. “Chánh mạng” nghĩa là: kiếm sống bằng nghề nghiệp không gây hại cho bản thân và người khác. Không chỉ đơn thuần là “nghề tốt”, chánh mạng đòi hỏi ta sống với trách nhiệm, từ bi và nhận thức sâu sắc về hậu quả lâu dài từ cách mình kiếm và sử dụng tiền. Áp dụng Chánh mạng vào tài chính như thế nào? Đó là khi ta áp dụng tinh thần Chánh mạng vào mọi hoạt động liên quan đến tiền bạc. Kiếm tiền có trách nhiệm là không gian lận, không bán sản phẩm/ dịch vụ gây hại cho sức khỏe, tâm l...

Djokovic & Lewandowski – Điểm chung của hai con người tỉnh thức

Hình ảnh
Trong thế giới thể thao ồn ào, Novak Djokovic và Robert Lewandowski chọn cho mình một con đường khác – âm thầm, kiên định, và luôn tỉnh táo. Họ không chỉ là những vận động viên xuất sắc, mà còn là những người sống có nguyên tắc, khoa học, và mang lại nhiều điều truyền cảm hứng, kể cả ngoài sân đấu. Cả hai không chạy theo chiều lòng theo số đông mà chỉ cần sống đúng với điều họ tin là đúng. Một lối sống dựa trên kỷ luật và hiểu biết Không có sự bền bỉ nào chỉ đến từ may mắn hay tài năng. Cả hai đều rất nghiêm túc trong cách chăm sóc cơ thể và tâm trí của mình. Djokovic là người ăn uống thanh đạm. Anh theo chế độ ăn chay linh hoạt. Anh không ăn chay hoàn toàn mà theo đuổi chế độ ăn chủ yếu dựa trên thực vật. Anh loại bỏ thịt và các sản phẩm từ động vật khỏi thực đơn của mình, nhưng vẫn có thể tiêu thụ cá. Tay vợt ưu tiên trái cây và rau củ trong bữa ăn của mình: buổi sáng uống nước ấm với chanh, tiếp theo thưởng thức sinh tố xanh giàu dinh dưỡng, siêu thực phẩm tảo. Anh cũng thích ăn: ng...